Thông thường việc sử dụng bất kì một tác phẩm trí tuệ nào thì đều phải trả tiền cho người sáng tạo để tạo ra một phần kinh tế cho người sáng tạo ra tác phẩm đó. Tuy nhiên, để xã hội phát triển và cân bằng mức sống trong xã hội một cách đồng đều nhằm đáp ứng nhu cầu và lợi ích xã hội nhưng không mang tính chất thương mại mà vẫn đảm bảo lợi ích của tác giả, đồng thời, một mặt giúp cân bằng lợi ích xã hội, mặt khác tạo điều kiện thuận lợi cho những nơi có trình độ thấp để có khả năng tiếp cận với các tri thức mới về việc sử dụng các tác phẩm đã được công bố mà không phải xin phép, không phải trả tiền nhuận bút, thù lao cho tác giả là hợp lý.

Theo Luật Sở hữu Trí tuệ đã quy định các trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép, không phải trả tiền nhuận bút, thù lao bao gồm:

+ Tự sao chép một bản nhằm mục đích nghiên cứu khoa học, giảng dạy của cá nhân;

+ Trích dẫn hợp lý tác phẩm mà không làm sai ý tác giả để bình luận hoặc minh họa trong tác phẩm của mình;

+ Trích dẫn tác phẩm mà không làm sai ý tác giả để viết báo, dùng trong ấn phẩm định kỳ, trong chương trình phát thanh, truyền hình, phim tài liệu;

+ Trích dẫn tác phẩm để giảng dạy trong nhà trường mà không làm sai ý tác giả, không nhằm mục đích thương mại;

+ Sao chép tác phẩm để lưu trữ trong thư viện với mục đích nghiên cứu;

+ Biểu diễn tác phẩm sân khấu, loại hình biều diễn nghệ thuật khác trong các buổi sinh hoạt văn hóa, tuyên truyền cổ động không thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào;

+ Ghi âm, ghi hình trực tiếp buổi biểu diễn để đưa tin thời sự hoặc để giảng dạy;

+ Chụp ảnh, truyền hình tác phác phẩm tạo hình, kiến trúc, nhiếp ảnh, mỹ thuật ứng dụng được trưng bày tại nơi công cộng nhằm giới thiệu hình ảnh của tác phẩm đó;

+ Chuyển tác phẩm sang chữ nổi hoặc ngôn ngữ khác cho người khiếm thị;

+ Nhập khẩu bản sao tác phẩm của người khác để sử dụng riêng.

Tổ chức, cá nhân sử dụng tác phẩm quy định tại khoản 1 Điều 25 của Luật SHTT không được làm ảnh hưởng đến việc khai thác bình thường tác phẩm, không gây phương hại đến các quyền của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả; phải thông tin về tác giả và nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm.

Việc sử dụng tác phẩm trong các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 25 của Luật SHTT không áp dụng đối với tác phẩm kiến trúc, tác phẩm tạo hình, chương trình máy tính.